Erhan KIZILYAR
Şuracıktan, uçakla 20 saatlik mesafeden Melbourne’den geldi. 1990’ların ikinci yarısında göç etmişler. Kendisi ODTÜ, eşi Uzay Ceylan Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nden.. 27 yıldır yurt dışında. Kısa süreliğine İstanbul'a uğradığında kendisiyle tarihi yarımada da üç-dört saat geçirdik. Sultanahmet'te dolaşırken, yabancıların arasında kaybolduk. 'İyi ki gelmişsin Hidayet arkadaşım yoksa şurada Türk bulamayacağım' dedim bir ara. Hidayet, bir Maden Mühendisi, hem şairliği de var. Sohbeti de güzel. Kafadaki saçların yok olmasına moral veren bir değerlendirme ondan.. " Saçlarım döküldü diye sakın üzülme.
dizelerini hatırladık.
Sonra oturduk bir kafeye Hidayet Ceylan ile; Türkiye’yi, Avustralya’yı, insanlık hallerini konuştuk. Beni en çok etkileyen sözcükler ise "Avustralya'da yerli halk , nüfusun yüzde 3'ünü Hapishanelerdekilerin ise yüzde 30'unu oluşturuyor' tesbiti oldu. Buyrun efendim..
Türkiye'yi internet haber sitelerinden izliyorlar
-Avustralya buraya kaç kilometre?
Ceylan:-Uçakla 20 saat
-Bu kadar uzak olmasına rağmen sık sık geliyorsunuz?
Ceylan-Ordayken de haber sitelerinden Türkiye yi izliyoruz.
-internet sitelerinden izliyoruz dediniz. Tv'den izleyemiyor musunuz?
Ceylan -internet sitelerini daha çok tercih ediyoruz. Televizyon gerilim yaratıyor. Sunumlar sıkıntılı. Onun yerine internet sitelereni izlemek daha iyi.
-Kaç yıl oldu gideli?
Ceylan -27 yıl oldu. Çocuklar orda doğdu
-Türkiye ye geldiler mi?
Ceylan -Evet. Onların evde konuşmalarına Türkçe konuşmalarına dikkat ediyoruz. Bundan dolayı Türkiye ye geldiklerinde sıkıntı yaşamıyorlar.
-Geldiklerinde hangi şehirlere giderler
Ceylan - Ankara İstanbul, Konya bazen Eskişehir
Türkiye uygarlığın beşiği
-Türkiye de en çok neyi özlüyorsunuz
Ceylan -Oraya gittiğiniz zaman neyin içinden gittiğini olumlu olumsuz ikisini de görebiliyorsunuz.
-Tarihsel olarak baktığımızda insanlık uygarlığının beşiğinin olduğu yerde doğmuşuz. İnsanlık uygarlığının tüm katmanlarını görebilirsiniz Anadolu da
Ceylan -Uygarlığın katmanları Avustralya da yok mu?
-Avustralyanın yerlileri var. Dünyanın en eski kültürüyüz derler. 60 bin yıllık. Avrupalılar 240 yıl önce geliyorlar. Sömürgeci olarak geldikleri için yerlilerin katliami üzerine kültür oluşturuyorlar
1900’lerin başında fedarasyon olmasıyla ardından 1970 de de çok kültürlülüğü devlet kurumlarına yaydıkları zaman, genel politika, hayat tarzı değişiyor. Dünyanın her tarafında insan görürsünüz. . Hindi, Nepal, İtalyan, Yunan, Türkçe, Arapça konuşan insanlarla karşılaşırsınız sık sık.
Nüfusun yüzde 3’ü, hapishanelerin yüzde 30’u yerli nüfus
-Yerli nüfus yüzde kaç
Ceylan -Yüzde 3 dolayında. Avrupalılar geldiklerinden sonra büyük travmalar oluşuyor. Hapishanede nüfusun yüzde 30 yerliler.
-İlginç, neden?
Ceylan -Ben travmaların ne olduğunu orada gördüm. Biz travmaların farkında değiliz ülke olarak. Bu coğrafyadan geçmedik imparatorluk yok. Her imparatorluk katliam yapmış. Timur, moğallar, roma, haçlılar, asurlular, persler, osmanlı da öyle. Hepsi boyun eğdirdiler. Eğdirilenler içselleştirmiş tarvmayı. Bir s onraki kuşağa aktarmışlar. Avustralya da da yerli halkta olduğu için bu travma. O nedenle hapse girme oranı da artıyor. Travma ya karşı iyileşmeye süreci olmadığı zaman olan yerlilereoluyor. Benzer durum bizim geldiğimiz coğrafyada da var. . Travmalarla yüzleşilmediği çin toplumsal gerilim, güvensizlik ortamı çok fazla olabiliyor. Bunları okuyunca bizim acilen yüzleşme yoluna gitmemiz gerektiğini düşünüyorsunuz.
Ülkemizde olan olaylara bakalım. Bir yerde bomba patlayınca sadece bombanın patladığı yerde olmuyor etkisi. Ülkeye yayılıyor. Topluma yayılıyor. O tarvmalar sonra hergün hergün ypaşqanıyor. İkmincil bir kişiliğimiz oluyor.
100 bin Türk ne yapar ne eder?
-Türk nüfus ne kadar ?
Ceylan -100 bin. Ana olarak Melbourne ve Sidney’de yaşıyorlar.
-Ne iş yaparlar?
Ceylan -İlk gelenler 1968 lerde geliyorlar işçi olarak gidiyorlar. Fabrikalarda çalışmak için. Köy kökenliler ilk. 1980 lerden sonra eğitimli kesimler gitmeye başlıyor. Köyden gelen kuşağın ikinci kuşağı eğitime önem verdikleri için; Avukat, doktor, politikayla ilgilenen insanlar çıkıyor.
Eyalet hükümetinde b Türk bakan
Ceylan –Belediye Meclis üyesi var mı?
-Var. Benim bulunduğum belediyede 1 dönem başkanlıkta yapan, meclis üyesi var. Çorumlu.
Eyalet meclisinde bakan var. İşçi partisinden. Burdan gitmiş orda okumuş. Avukat.
Ceylan -İktidar hangi partiden?
-Genel eyalette ben victaroria da şayıorum. Orada ve federal hükümette işçi partisi iktidar
Ceylan -Victoria en büyük eyalet değil mi?
-Yok. Yeni güney galler en büyük. Victoria ikinci. Melbourn’a Victoria da. Sidney yeni güney galler.
Türkiye algısı negatifleşiyor
Ceylan - Avustralya 26 miyon insan var. Ordaki yabancılar Türkiye yi nasıl görüyorlar, Türkiye ile ilgili düşünceliri nasıldır
-Son bir kaç yıldır negatife yöneliyor. İŞİD’in yükselmesiy,, Suriye de ki olaylar, Avustralya sidneky de bombalar oldu. Tkoplumda negatif eğilim var
Ceylan -Türkiye ile neden özdeşleştiriyorlar?
-Burdaki iktidarla biraz özdeşleştiriyorlar, Dünya da yenisağın yükselmesi. Türkiye yi de aynı kefeye koyuyorlar. Bundan kaynaklanıyor. Genel olarak çok kültürlü bir ülke. ABD ve Avrupa’dan farklı yanı. Yeni sağ geniş taban bulabiliyorlar, Avustralya da o pektutmaz. Göçmene daha kabul var. Yüzde 40 ı avustralya dışı doğumlu. Hala da göç alayor.
-Kilometre kareye kaç kişi düşüyyor
Ceylan -Arazi Türkiyenin dokuz katı. Nüfus 26 milyon.
-Toprak verimli mi?
Ceylan -Kıyı kesimleri verimli. Büyük tarım yapılan alanlar var. Mari ırmağı kıyılarında
Avustralya’ya göçmek isteyenlere tavsiyeler
-Türkiye’den yurt dışına göç oluyor mu? Göçsünler mi? Ne tavsiye edersiniz
Ceylan -Göç oluyor. Göçmek isteyenlere hangi alanda eğitimleri varsa o alandaki endüstrideki kişilerle bağlantı kursunlar.
-Burda mı, Avustralya’damı?
Ceylan -Tabiki Avustralya . Burda bağları olan şirket varsa o daha iyi olur. Orada devlet size iş bulmaz. Herşeyi kendi çevreniz kendi olanaklarınzla sağlayacaksınız. Gelmeden soruyor. Ne kadar paranız var. Nerde kalacaksınız diye soruyor. Gelen öğrencilere 20 saat haftada çalışma olanağı var.
-Sınavla mı alıyorlar?
Ceylan -Master için sınav yok. Başvuru var. Not durumunuza bakıyor. Biraz yüksek meblağ talep ediyorlar. Vatandaş olmayıncaa meblağ yükseliyor. Ordaki ieğitim kurumuna başlayan insan, çalışma ile birlikte kendi geçiminin de sağlıyor o parayı da ödeyebiliyor.
-Üniversiteler ODTÜ seviyesinde var mı?
Ceylan -Tabiki Melbourne Üniversitesi mesela. Canberra da Avustralya Ulusal Üniversitesi var. Sidney’de kaliteli üniverseteler var.