TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Sağlık Bakanlığı’nın 2024 Bütçesi görüşmelerinde söz alan Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili Dr. Aylin Yaman; “çok sayıda sağlık çalışanının atama beklediğini” belirtti ve hemşirelerin, ağız ve diş sağlığı teknikerlerinin, sosyal hizmet uzmanlarının, psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının, diyaliz teknikerlerinin, evde bakım teknisyenlerinin, radyoloji teknikerlerinin ve engelli sağlıkçıların mutlaka atamalarının yapılması gerektiğini vurguladı.
Dr. Aylin Yaman Komisyon toplantısında yaptığı konuşmada “Konuşmama kişi başına hekime müracaat sayısıyla başlamak istiyorum zira sağlık hizmetlerinin önemli performans göstergelerinden bir tanesidir. Bakıldığında 2022'de bu gösterge 10 olarak gerçekleşmiş. Bu demektir ki, 1 kişi bir sağlık kurumunu ortalama 10 kez ziyaret etmiş. OECD ülkelerinde bu ortalama 5,7 ile 6 arasındadır, bu durumu özellikle vurgulamak istiyorum. Dolayısıyla ülkemizdeki rakam çok yüksek bir rakam. 2023 yılı hedefi 9,3 olmasına rağmen tahminimiz 10,8'le tamamlanması yani daha fazla gidiş bekleniyor. Dahası, 2024 yılı için 11,1, 2025 için 11,5, 2026 için 11,8 olarak belirlenmiş. Giderek artan sayıda bir sağlık kurumuna başvuru hedefleniyor oysa bu hedeflediğimiz bir şey değil, daha biz baştan bunun artacağını hedefliyorsak bir yerde yanlış yapıyoruz demektir” uyarısında bulundu. Yaman, konuşmasında bu durumun nedenlerine de değindi ve “Bunun nedeni çok açık ortada. Koruyucu hekimliğin yara alması, hayat koşullarının ağırlaşması, yoksulluğun derinleşmesiyle yetersiz beslenme ve çevresel etkenlerin yarattığı hasar gibi nedenlerle hastalık yükü çok ciddi bir şekilde arttı ülkede. Ayrıca, son yirmi yılda yaşlı nüfusun artışı, meme, colorectal tümörler gibi tarama programlarıyla saptanabilecek tümörlerin yıllar içinde tırmanması, kötü beslenmenin yarattığı ve giderek yükselen obez ve obez öncesi nüfus -ki 15 yaş sonrasında ortalama nüfusun yüzde 64'ü obez ve obez öncesi- 20-80 yaş arası nüfusun yüzde 15'inin diyabetik olması hastalık yükünü artıran temel faktörlerden. Üstüne, bir de çözüm üretemeyen hastaların sağlık kurumunu defalarca ziyareti eklenince yıllık hekime başvuru kontrol edilememekte” değerlendirmesinde bulundu.
HASTALARIN YARISI RANDEVUSUZ GELİYOR
Hasta muayene oranları konusunda da değerlendirmeler bulunan CHP’li Yaman, acilden yansıyan hasta oranlarına da dikkat çekti. Yaman konuşmasında, “bir diğer performans göstergesi 2022'de yapılan hasta muayene oranı, MHRS üzerinden yüzde 48 olarak gerçekleşmiş, yani hastaların yarısı randevu sisteminden gerçekleşmemiş ya aradan ya da acil servislerden kayarak muayene olmuşlar. Bakın, bu çok tehlikeli bir gösterge ve incelendiğinde bundan sonraki hedefleriniz de hep yüzde 50'lere ancak varıyor. Bu iki durum için farklı göstergeler önereceğim, takip etmeniz için. Öncelikle, bir; acilden yansıyan hasta oranı, ilk muayene sonrası ilk on gün ve bir ay içinde aynı uzmanlık dalına başvuru oranları gibi. Hastaların çözüm üretemediğinin görülmesi bağlamında bu göstergelere ihtiyaç var. Aynı zamanda, hastanelerde yatak devir hızı artmış ve yatış gün sayısı azalmış durumda yani devir hızı yüksek vakalara dönmüş durumda, bu da bir başka tehlike sinyali. Büyük vakalarda azalma var, bunun da dikkate değer olduğunu düşünüyorum” dedi.
BAĞIMLILIKLA MÜCADELE YAPILMIYOR
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Sağlık Bakanlığı’nın 2024 Bütçesi üzerine yaptığı konuşmada bağımlılıkla mücadele konusuna da değinen Ankara Milletvekili Dr. Aylin Yaman, bağımlılıkla mücadele için ayrılan bütçenin kullanılmamasını eleştirdi. Yaman konuşmasında şu sözlere yer verdi, “Hedeflediğiniz her şeyi aşmışsınız harcamada ama bir tek bağımlılıkla mücadelede verdiğiniz rakam -ki yaklaşık 1,7 milyar lira- onun ancak dörtte 1'ini harcamışsınız. Bu şu demek: Size ayrılan bütçe ya başka yerde kullanılmış ya da bağımlılıkla mücadele etmek istemiyorsunuz. Aynı şekilde, önümüzdeki dönemlerde de benzer bir durum söz konusu. Bunun yanı sıra, bağımlılık da bir rehabilitasyon işidir biliyorsunuz, bir rehabilitasyon bütçesi görmek isterdim bütçede; koruyucu hekimlik, tedavi edici hekimlik ve rehabilitasyona nasıl bir bütçe ayrıldığını görmek isterdim. Zira nüfusumuz yaşlanıyor, nörolojik hastalıklar var, ülkemiz afet bölgesi, deprem nedeniyle ne yazık ki çok sayıda engelli yurttaşımız oldu, bu nedenle de rehabilitasyon sistemine bütçeden nasıl bir para aktarıldığını görmek isterdim.”
TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜNE ACİL DESTEK!
Tıbbi cihaz sektörünün sorunlarını da dile getiren Dr. Aylin Yaman bu alanda ülkenin çok âciz bir durumda olduğunu çünkü artık dünyada 420 milyar dolarlık bir pazarın sadece yüzde 0,6'sı Türkiye'de kullanıldığını dile getirdi. Yaman, “Yüksek teknoloji üretemiyoruz, yüzde 80'i ithalat bağımlı ve çok tehlikeli. Yerli pazarda ürettiğimiz yerli pazarda kullanılmıyor maalesef, o yüzden bunu tehlikeli olarak görüyorum. Teşvik programları sektörün ihtiyacına paralel değil ve mutlaka sektörel bazlı ve sık kullanılan ürünler için teşvik programı uygulanmalı. Oysa çok münferit teşvik programları var ve onay ve belgelendirme yükümlülükleri çok yüksek maliyetli, mutlaka el atılmalıdır” dedi.
Kanser tarama programlarının da çok önemli olduğunu ve önümüzdeki yıl meme için yüzde 39'luk bir hedef konmuş olmasının dikkat çekici olduğunu vurguladı. İlk kez bir hedef konduğuna değinen CHP’li Yaman, oysa bu hedeflere 40-69 yaş grubu için yılda bir kez muayene ve iki yılda bir mamografinin mutlaka gereken durumlar için bir ultrasonun da eklenmesini ve ayrıca da aile öyküsü olanlara farklı bir yaklaşım gerektiğini de belirtti.
SAĞLIK ÇALIŞANLARI ATAMA BEKLİYOR
Konuşmasında son olarak atama bekleyen sağlık çalışanlarını dile getiren Yaman, Sağlık Bakanına atama çağrısında bulundu. Bugün için OECD ülkelerinin sadece üçte 1'i kadar hemşirenin çalıştığını söyleyen Dr. Aylin Yaman “hemşirelerin mutlaka atamalarının yapılması gerekiyor. Aynı şekilde, aile diş hekimliği uygulaması başlatacaksınız, ağız ve diş sağlığı teknikerlerinin atanması gerekiyor. Sosyal hizmet uzmanlarının, psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının, diyaliz teknikerlerinin, evde bakım teknisyenlerinin, radyoloji teknikerlerinin ve engelli sağlıkçıların mutlaka atamalarının yapılması gerekiyor” dedi.