Bazı isimler vardır ki, onlardan söz etmeden edemezsiniz. Örneğin, Orhan Kemal deyince Asım Bezirci ve Hikmet Altınkaynak'tan da mutlaka söz etmeniz gerekir. Çünkü özellikle bu iki isim, Orhan Kemal açısından çok önemlidir. İkisi de Orhan Kemal'i derinlemesine incelemiş ve hakkında kitaplar yazmıştır.
Hiç mütevazı olmayayım; Âşık Mahzunî'den söz edince de Süleyman Yağız'ı anmazsanız büyük haksızlık etmiş olursunuz. Çünkü Süleyman Yağız, Mahzunî hakkındaki ilk kitabı yazan kişidir. Onunla da kalmamış, ikinci kitabı da yine o yazmıştır.
*
Benim görüşüme göre, Orhan Kemal gelmiş geçmiş en büyük Türk romancısıdır. Sadece ben değil, onun kadar usta ve değerli Yaşar Kemal de aynı kanıdadır.
İkimiz de bu kanıya, Orhan Kemal'in "MURTAZA" romanında yarattığı "tip" nedeniyle varıyoruz.
Hikmet Altınkaynak da 46 yıl önce kaleme aldığı bir yazısında, "Orhan Kemal, yalnızca Murtaza'yla bile büyük bir yazarımızdır" demektedir.
*
Her romanın kahramanı ve kahramanları vardır, Murtaza'nın da... Ama Murtaza'nın aynı adı taşıyan baş kahramanı çok özel bir "tip"tir. Bu tip, Orhan Kemal'in yarattığı çok ilginç bir tiptir. Bu da onu en büyük yapmaktadır.
Orhan Kemal'in benim açımdan çok özel bir yeri de vardır. Düzenli kitap okumaya onun kitaplarıyla başladım ve okumadığım kitabını - bir ikisi hariç- bırakmadım.
Kitap okuma alışkanlığını ortaokul hocam Ali Dereli kazandırmıştı. Orhan Kemal ise düzenli okumayı alışkanlık hâline getirmişti.
*
Aslında her açıdan büyük, çok büyük yazarlarımız, sanatçılarımız var. Bunlardan bazıları dünya starı olabilecek ustalıktadır.
Orhan Kemal de böyleydi. Batılı ülkelerin birinde yaşamış olsaydı, dünyanın en büyük yazarları arasında anılırdı.
Biz bu değerleri yeteri kadar değerlendiremiyoruz. Mapuslara atıyor, yasaklıyor, yokluk ve yoksulluklarla boğuşturuyoruz.
*
Orhan Kemal o kadar yokluk ve yoksulluk çekmiştir ki, - başka bir yazımda anlatmıştım-, yazacak müsvette kâğıdı bulamadığı süreçleri yaşamıştır.
Ama o, bu koşullar içinde yazdıklarıyla bile dünya ölçeğinde büyük bir yazar olmuştur. Işıklar da onun yoldaşı olsun.
*
Hikmet Altınkaynak, Asım Bezirci ile ortak kaleme aldıkları "ORHAN KEMAL" kitabında, usta romancımızın "hikâyeleri" üzerine yaptığı incelemelere yer veriyor.
Bu vesileyle şunu da belirteyim: Asım Bezirci, döneminin en usta toplumcu-gerçekçi eleştirmenidir. Bu büyük insanı Madımak'ta kaybettik.
Birçok esere imza atan Hikmet Altınkaynak da yaşayan en usta eleştirmenimizdir. Kendisine mutlu, sağlıklı nice yaşlar dilerken, büyük romancımız Orhan Kemal'i özlemle sevgiyle anıyorum.
*
Ekteki yazı:
(Hikmet Altınkaynak, Orhan Kemal'in "Murtaza"sı, Yeni Ortam, 20 Temmuz 1974)