RUSYA’nın başkenti Moskova’da  bir araya gelen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in üzerinde uzlaştıkları sekiz maddelik ortak ortak metin yayınlandı.  Tarihi anlaşmanın sekiz maddesinde ne var.

-Suriye’nin toprak bütünlüğü savunulacak

-Askeri çözüm çözüm değil. BM Güvenlik konseyi 2254 sayılı kararı ile Suriye Destek Grubu’nun kararına olumlu atıflar yapılıp herkes bu konuda ‘dürüst’ bir işbirliğine davet ediliyor

-Halep’in doğusundaki sivillerin ‘Gönüllü’ tahliyesine destek ve silahlı muhaliflerin çıkarılmasına izin veriliyor. Bu konuda Uluslararası Kızılhaç ve Dünya Sağlık Örgütü’nün çabası olumlu bulunuyor

-Suriye topraklarında ateşkes rejiminin genişletilmesi, insani yardımların engelsiz bir biçimde ulaştırılması ve sivillerin serbest dolaşımının önemi konusunda mutabık kalınıyor.

-İran, Rusya ve Türkiye, Suriye hükümeti ve muhaliflerin üzerinde görüşme yaptıkları anlaşmanın hazırlanmasına yardımcı olmaya ve bu anlaşmanın garantörü olmaya hazır olduklarını belirtir. ‘Sahadaki’ durum üzerinde etkisi olan diğer tüm ülkeleri de aynı şekilde davranmaya davet eder.

-Onlar (İran, Rusya ve Türkiye) bu anlaşmanın, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı ile uyumlu olarak Suriye’deki siyasal sürecin yeniden başlaması için gereken itici gücün oluşmasına yardımcı olacağına emindirler.

-Bakanlar, Kazakistan Devlet Başkanı’nın (Nursultan Nazarbayev) ilgili görüşmelerin (Suriyeli taraflar arasındaki barış görüşmeleri) Astana’da yapılması yönündeki nazik davetini not eder.

-İran, Rusya ve Türkiye, DEAŞ ve El Nusra ile ortak mücadele ve silahlı muhalif grupları onlardan ayırmak konusundaki kararlılıklarını doğrular.

Evet özetle böyle. Bu maddeler artık Ortadoğu’da ve dünyada yeni bir dönemin başladığına işaretediyor.

Neler değişti

1-Başından beri Türkiye Suriye ve Ortadoğu konusunda ABD ile yürüdüğü yolu değiştirdi.

2-ABD-Rusya-İran’ın başat rolünün yerini; Türkiye-Rusya ve İran alıyor.

3-Suriye’nin toprağı bütünlüğü savunulacak. Beşşar Esad artık kalıcı ve anlaşma öncesine göre artık çok daha güçlü. Esed bundan böyle Esad’tır

4-DAES ve El Nusra diğer muhaliflerden ayrı tutularak bunlarla ortak mücadele edilecek..  EL Nusra’da DAEŞ gibi üç ülkenin hatta Suriye ile dört ülkenin ortak düşmanı.  Diğerlerinden ayrı tutulacak denmesi İran’ın desteklediği Hizbullah konusunda bir anlaşmazlık var ama Rusya , İran ve Türkiye’ye bu konuda anlaşın demiş belli.

5-Ve dördüncü maddeye bağlı olarak hiç sözü edilmeyen PYD ve YPG..   Hiç vurgu yapılmaması, söz edilmemesi dikkatinizi çekmiyor mu?   Aslında söz ediliyor. “Suriye’nin toprak bütünlüğü” savunulacak denilirken bu örgütler dışlanıyor. 

6-Ortadoğu’da ABD, Suudi Arabistan ve İsrail anlaşma öncesine göre zor duruma düştüler..

Sonuç itibariyle Rusya’nın Suriye’ye silahlı müdahalesiyle birlikte Suriye beklenilenler, hedeflenilenlerden çok farklı bir yere gelinmiş olundu.  Türkiye; Esad gitsin, ılımlı muhalifler desteklensin diyerek başında savunduğu politikalardan bugün artık vaz geçti. Yani başa döndü.  Artık yeni bir Ortadoğu, yeni Bir Dünya vardır.  Ve bu en başta ülkemiz içinde çok yeni gelişmelerin gerçekleşmesine gebe olacaktır. Türkiye artık bundan sonra dışarıda ve içerde çok daha dikkatli olmak zorundadır.